Xin chào bạn mình là Ngọc Vũ. Bạn có thể biết thêm về mình tại đây.
Trong bài viết hôm nay, mình sẽ so sánh về ưu nhược điểm của ăn chay & ăn mặn – dựa trên quan sát & cảm nhận của mình sau khi đã thực hành cả 2 chế độ ăn này 1 thời gian rất dài.
Hi vọng rằng, chúng sẽ giúp bạn có thêm thông tin để cân nhắc xem mình phù hợp với chế độ ăn nào hơn nhé.
Nội dung chính
I. ĂN MẶN
1. Ưu điểm
– Công thức món ăn rất đa dạng, có thể dễ dàng tìm thấy miễn phí trên mạng hoặc trong sách
– Nguồn nguyên liệu luôn sẵn và dễ mua.
– Tiện lợi. Bởi nếu không có thời gian nấu, chúng ta cũng dễ dàng mua đồ ăn mặn đã được nấu sẵn ở hàng quán.
– Khi đi du lịch hay đi đâu xa nơi ở, có thể dễ dàng tìm quán ăn mặn với mọi phân khúc giá khác nhau.
– Ăn mặn sẽ thuận tiện khi cần đi net-working. Bởi số đông mọi người hiện nay vẫn đang theo chế độ ăn này.
– Khẩu vị của chúng ta đã quen thuộc với hương vị của các món mặn, do đã được ăn từ nhỏ. Với rất nhiều người, món mặn còn gắn bó với những ký ức tuổi thơ cùng gia đình.
2. Nhược điểm
– Ảnh hưởng xấu đến môi trường.
Bạn biết không, ngành chăn nuôi gia súc gia cầm đóng góp 50-65% khí thải metan CH4 vào bầu khí quyển – loại khí làm trái đất nóng lên mạnh gấp 3 lần so với khí thải C02.
Bên cạnh đó, chăn nuôi động vật cũng rất tiêu tốn nguồn nước và nguồn đất.
Hiện nay, tình trạng chiếm dụng đất trồng rừng để làm khu trang trại chăn nuôi, hoặc làm vùng trồng nguyên liệu thức ăn cho gia súc, gia cầm không phải là hiếm.
– Quá trình nấu món mặn khá lích kích và mất thời gian.
Không biết bạn thế nào, nhưng khi còn ăn mặn, mỗi ngày mình đều phải dành khoảng 3 tiếng để nấu và dọn dẹp.
Đối với những ai yêu thích bếp núc thì khoảng thời gian này có thể không là gì, nhưng với người khá bận rộn và không quá yêu bếp như mình, thì 3 tiếng/ngày mình cảm thấy rất phí.
– Dạng đạm trong động vật đã được các nghiên cứu khoa học cho thấy gây gánh nặng cho thận và kích thích cơ thể sản sinh ra hormone sinh trưởng IGF-1 cực kỳ mạnh mẽ.
Nếu bạn chưa biết, thì đây là hormone mà chúng ta cần ở độ tuổi dạy thì, nhưng khi trưởng thành, hàm lượng hormone này càng nhiều, nguy cơ hình thành và phát triển của khối u ung thư càng cao.
– Dạng sắt trong động vật (heme sắt) đã được các nghiên cứu khoa học chứng minh là có thể kích thích cơ thể sản sinh ra gốc tự do – thứ không chỉ làm đẩy nhanh quá trình lão hoá, gây suy giảm nhanh chóng chức năng hoạt động của các cơ quan và bộ phận trong cơ thể, mà còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ & ung thư.
– Tất cả thực phẩm từ động vật đều chứa chất béo xấu (bao gồm chất béo bão hoà, chất béo chuyển hoá và cholesterol) – thứ không chỉ làm tăng trọng lượng cơ thể, nóng trong, viêm nhiễm, tắc nghẽn mạch máu, mà còn là thức ăn chính nuôi tế bào ung thư, kích thích chúng hình thành, phát triển và di căn nhanh chóng.
– Thực phẩm từ động vật chứa rất nhiều nội độc tố mà ít người biết đến, như Neu5GC, TMAO, axit domoic, BMAA, albumin peptine và para TB.
Để nói chi tiết, cụ thể về tác hại của từng loại thì nội dung sẽ rất dài. Thế nên, mình chỉ tóm gọn lại là chúng có 2 điểm chung:
Thứ 1: Chúng cực kỳ bền vững trước tác động của nhiệt, nên không thể bị loại bỏ ngay cả khi chúng ta nấu chín ở điều kiện nhiệt độ cao.
Thứ 2: Đều gây viêm nhiễm mạnh các cơ quan & tế bào trong cơ thể. Và theo tài liệu nghiên cứu này, viêm nhiễm chính là môi trường tuyệt vời nhất để mầm mống của bệnh tật và tế bào ung thư hình thành và phát triển.
Tài liệu nghiên cứu khoa học: (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9)
Và trên đây là những ưu và nhược điểm của ăn mặn theo quan điểm của cá nhân mình. Còn quan điểm của bạn thì sao, hãy để lại bình luận bên dưới cho mình biết nhé.
II. ĂN CHAY
1. Ưu điểm
– Không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sống chung của chúng ta.
– Nguồn nguyên liệu để nấu món chay cũng rất sẵn và dễ dàng tìm mua trong nước
– Tiết kiệm thời gian nấu nướng.
Mình thấy 1 số bạn có lầm tưởng rằng, nấu món chay đủ dinh dưỡng thì phải phức tạp và mất thời gian lắm. Nhưng theo trải nghiệm của cá nhân mình thì không phải là như vậy.
Bản thân mình thấy nấu món chay healthy đủ chất lại dễ, đơn giản và tiết kiệm thời gian hơn rất nhiều so với nấu món mặn.
Bởi không phải cứ tẩm ướp, nấu nướng cầu kỳ mới ngon và đủ chất đâu bạn ạ. Ngược lại, nấu nướng càng đơn giản, càng giữ được tối ưu nhất hương vị tự nhiên và hàm lượng dinh dưỡng trong thực phẩm.
Nếu như trước đây khi còn ăn mặn, mỗi ngày mình phải dành ít nhất 3 tiếng để nấu và dọn dẹp, thì từ khi chuyển sang ăn chay, mỗi ngày mình chỉ cần dành tối đa 1 tiếng để chuẩn bị và nấu cho 2 bữa chính và 1 bữa phụ.
Việc dọn dẹp sau đó cũng nhanh chóng, gọn nhẹ, đỡ lích kích hơn rất nhiều.
– Theo các nghiên cứu khoa học về dinh dưỡng bên dưới, dạng sắt và đạm trong thực vật 100% an toàn cho sức khoẻ con người. Về lâu dài, chúng không gây hại như dạng đạm và sắt trong động vật.
– 95% thực vật không chứa chất béo xấu – ngoại trừ duy nhất 3 loại: dầu dừa, dầu cọ và dầu ăn tinh luyện mà chúng ta hay dùng để xào hay chiên rán thực phẩm. Trong khi đó, chất béo xấu có trong 100% tất cả thực phẩm bắt nguồn từ động vật.
– Thực vật không chứa những nội độc tố gây viêm nhiễm các cơ quan/ tế bào trong cơ thể mà mình đề cập ở nội dung trước.
– Thực vật rất giàu hoạt chất thực vật (phyto-nutrition).
Nếu như vitamin và khoáng chất – 2 nhóm dưỡng chất có vai trò chính là hỗ trợ các chức năng cơ bản trong cơ thể hoạt động ổn định, có thể được tìm thấy trong cả 2 nguồn thực phẩm: thực phẩm bắt nguồn từ động vật và thực phẩm bắt nguồn từ thực vật.
Thì hoạt chất thực vật (phyto-nutrition), bao gồm những dưỡng chất có khả năng chống oxy hóa và kháng viêm mạnh (ví dụ như curcumin, catchein, lignan, sulforaphane, isoflavone v.v…) lại đặc biệt chỉ giàu trong các loại thực vật mà thôi.
Nhóm chất này được sản sinh tự nhiên trong thực vật, nhằm giúp chúng có khả năng chống chọi với môi trường, côn trùng và vi khuẩn mang bệnh từ bên ngoài.
Khác với vitamin và khoáng chất, hoạt chất thực vật mặc dù không phải là nhóm dưỡng chất mà chúng ta bắt buộc phải dung nạp thì mới có thể sinh tồn và phát triển.
Tuy nhiên, chúng lại đóng vai trò chủ chốt nhất trong việc làm chậm quá trình sản sinh ra các gốc tự do gây lão hoá & ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm tế bào, từ đó bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật.
Hiện nay, đã có không ít những nghiên cứu khoa học chính thống xác nhận rằng, hiệu quả chúng mang đến không thua kém gì so với thuốc tây y, nhưng sự khác biệt là không có tác dụng phụ và không đắt đỏ.
Theo nghiên cứu này từ thư viện y khoa quốc gia Hoa Kỳ NCBI – chỉ số chống oxy hóa và chống viêm nhiễm trong thực phẩm từ động vật cực kỳ thấp, nên không thể mang đến bất cứ lợi ích gì cho sức khỏe.
Trong khi đó, chỉ số trong thực vật cao hơn rất nhiều, trung bình cấp gấp 64 lần so với thực phẩm từ động vật. Thậm chí, có không ít loại cao gấp cả trăm lần bạn a.
Điều này, cộng với việc thực vật không chứa những độc tố mà mình đề cập ở nội dung trước – là lý do vì sao thuần chay là chế độ ăn duy nhất được các nghiên cứu khoa học trên thế giới xác nhận rằng, không những có khả năng làm chậm lão hoá, mà còn giúp phòng ngừa và cải thiện rõ rệt các chứng bệnh mãn tính.
– Ăn chay đúng phương pháp và chuẩn khoa học sẽ giúp sức khoẻ của chúng ta lên 1 tầm cao hoàn toàn mới.
Đó chính là cảm nhận thực tế của mình. Cụ thể về những thay đổi trong cuộc sống và sức khoẻ của mình khi ăn chay, mình đã chia sẻ rất chi tiết trong bài viết này rồi nên sẽ không nhắc lại ở đây nữa.
Sự thay đổi tích cực không chỉ đến với riêng mình, mà còn với học viên của mình. Mọi vấn đề về sức khoẻ trước đây mà bạn ấy gặp phải đã được cải thiện rõ rệt từ khi bạn ấy biết cách ăn chay đúng phương pháp.
2. Nhược điểm
– Dạng vitamin B12 trong thực vật không được cơ thể hấp thụ tốt. Vì thế, người ăn chay cần bổ sung dưỡng chất này qua thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, may mắn là nó rất dễ mua và giá cũng không đắt, khoảng từ 300-500k/ lọ dùng trong 2 tháng mới hết.
– Ăn chay rất dễ rất đến các vấn đề về hệ tiêu hoá nên chúng ta không biết cách sơ chế, nấu chín thực phẩm đúng phương pháp.
– Cơ thể con người hấp thụ dạng sắt & kẽm trong thực vật kém hơn 1 chút so với dạng trong động vật. Để cải thiện điều này, chúng ta cần biết cách kết hợp thực phẩm sao cho tối ưu hoá được khả năng cơ thể hấp thụ chúng.
– Khi đi du lịch, đặc biệt là đến những nơi không phải là thành phố lớn thì việc tìm kiếm các nhà hàng chay ngon khá khó khăn.
– Ăn chay có thể sẽ là 1 rào cản khi bạn cần đi net-working. Bởi như bạn đã biết, số đông mọi người hiện nay vẫn đang theo chế độ ăn mặn.
– Nếu muốn ăn chay healthy lành mạnh chúng ta phải tự nấu ăn hằng ngày, kể cả bận.
Bởi theo mình quan sát, những món chay bán sẵn hiện nay mặc dù có thể nhìn đẹp mắt, mùi vị dễ ăn, nhưng lại cực kỳ giàu calo rỗng và không cung cấp đủ những dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể.
Nếu thời điểm này bạn không thể dành 1 tiếng mỗi ngày để tự nấu ăn, thì mình nghĩ chế độ ăn chay lành mạnh chưa phù hợp với bạn.
– Khẩu vị của chúng ta ban đầu sẽ chưa quen với món chay healthy lành mạnh
Nếu bạn chọn tiêu thụ món chay đóng gói chế biến sẵn hoặc món giả mặn thì không nói, bởi nó đã sử dụng rất nhiều chất điều vị hoá học để đánh lừa vị giác của chúng ta rồi.
Nhưng nếu bạn chọn ăn món chay lành mạnh, tốt cho sức khoẻ với nguyên liệu chính là các loại thực vật toàn phần – nguyên thuỷ, hoàn toàn không sử dụng các loại gia vị công nghiệp, thì trong thời gian đầu bạn có thể thấy hơi khó ăn, nhạt mồm nhạt miệng do chưa quen lắm với hương vị tự nhiên từ chúng.
Tuy nhiên, chỉ cần duy trì được từ 7-10 ngày để vị giác làm quen hơn, bạn sẽ dần cảm nhận được vị ngon từ các nguyên liệu tự nhiên, và không muốn quay trở lại tiêu thụ các món ăn được nên nếm nhiều loại gia vị công nghiệp nữa đâu.
– Công thức món chay nhìn đẹp mắt và dễ ăn thì nhiều, nhưng công thức món chay đủ chất, cân bằng dinh dưỡng thì rất rất hiếm bạn ạ.
Theo mình quan sát thì 90% công thức món chay được chia sẻ miễn phí trong sách hay trên các nền tảng mạng xã hội đều chỉ nhìn đẹp mắt nhưng lại chưa cung cấp đủ những dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể.
Thế nên, khi chuyển sang chế độ ăn này, chúng ta cần đầu tư thời gian ban đầu trau dồi kiến thức bài bản về dinh dưỡng, để:
Thứ 1: Biết cách tự mình chủ động thiết kế nên đa dạng những công thức/ thực đơn món chay cân bằng dinh dưỡng, đủ chất, và quan trọng là phù hợp nhất với độ tuổi, thể trạng cơ thể, tình hình sức khoẻ, chế độ tập luyện của riêng mình & các thành viên trong gia đình.
Chúng là những yếu tố mà mỗi người mỗi khác, nên chúng ta không nên sao chép y nguyên từ bất cứ ai bạn nhé.
Thứ 2: Nếu muốn áp dụng theo công thức của người khác, có kiến thức cũng giúp bạn có khả năng nhìn ra số ít công thức món chay đủ dinh dưỡng để làm theo, mà không thị giác và vị giác đánh lừa.
1 lần nữa, không phải món chay nào có hình thức đẹp, hương vị ngon, dễ ăn cũng đều đủ chất đâu bạn ạ.
*Nếu bạn đang muốn tìm hiểu kiến thức toàn diện và chuẩn khoa học về lĩnh vực dinh dưỡng, thì có thể tham khảo khoá học Plant-based Nutrition của mình.
Kiến thức trong khoá học sẽ đi từ nền tảng cơ bản nhất đến chuyên sâu – đã được mình biên tập rất nhiều lần nhằm chắc chắn rằng chúng được truyền tải bằng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu, và được sắp xếp, cấu trúc theo 1 trình tự rõ ràng sao cho dễ nhớ nhất.
Mục tiêu của mình là những người hoàn toàn mới bắt đầu từ con số 0, chưa biết gì về lĩnh vực này cũng có thể dễ dàng tiếp thu được.
*Ngoài chia sẻ kiến thức dinh dưỡng chuẩn khoa học, đây cũng là khoá học hướng dẫn ăn chay healthy đủ chất A->Z.
Vì thế, tất cả những kiến thức, kỹ năng quan trọng nhất bạn cần biết để ăn chay đủ chất & khỏe mạnh đều được mình đề cập đến, ví dụ như:
– Cách sử dụng viên uống B12 sao cho an toàn và hiệu quả nhất.
– Cách kết hợp thực phẩm sao cho tối ưu hoá được khả năng cơ thể hấp thụ sắt và kẽm
– Cách sơ chế/ chế biến thực phẩm đúng phương pháp để bảo tồn được tối ưu nhất hàm lượng dinh dưỡng trong chúng và để chúng ta tránh gặp phải các vấn đề về hệ tiêu hoá.
– V.v… Và còn nhiều kiến thức cần thiết khác.
Mong muốn của mình là để học viên chỉ cần 1 khoá học toàn diện duy nhất này là đủ. Từ đó, không phải mất thêm nhiều thời gian & công sức để tìm hiểu từ nhiều nguồn khác nhau.
Nếu bạn đã sẵn sàng trau đồi cho mình kiến thức bài bản về dinh dưỡng để biết cách ăn chay healthy đủ chất và khoẻ mạnh – hãy xem thông tin chi tiết về khoá học và cách thức đăng ký tại đây.
III. KẾT LUẬN VÀ LỜI NHẮN NHỦ
Và trên đây là ưu – nhược điểm của ăn chay và ăn mặn theo quan sát và cảm nhận của riêng cá nhân mình sau khi đã thực hành cả 2 chế độ ăn này 1 thời gian rất dài.
Hi vọng rằng những chia sẻ này đã giúp bạn có thêm cơ sở để cân nhắc xem chế độ ăn nào phù hợp với mình hơn nhé.
– Nếu bạn thấy những nội dung mình chia sẻ hôm nay là hữu ích, hãy tặng mình 1 nút like và lan toả đến với những người cần nó nhé.
– Hãy để lại bình luận bên dưới cho mình biết nếu bạn có bất cứ câu hỏi hay góp ý gì. Mình sẽ dựa vào đó để làm nên những nội dung tiếp theo.
– Trong thời gian tới, mình sẽ gửi 1 email / tuần để chia sẻ với bạn về những câu chuyện, kiến thức, bài học hữu ích mà bản thân đúc rút được từ cuộc sống và công việc hàng ngày liên quan đến sức khỏe thể chất và tinh thần.
Nếu bạn muốn nhận email từ mình, thì có thể đăng ký tại đây.
Cảm ơn bạn đã ghé thăm và chúc bạn 1 ngày an lành.
Ngọc Vũ.